Czerniak – dlaczego szybka diagnoza ratuje życie?
Czerniak to jeden z najgroźniejszych nowotworów skóry – złośliwy, szybko postępujący i zdolny do dawania przerzutów. W Polsce każdego roku diagnozuje się kilka tysięcy nowych przypadków. Choć świadomość społeczna na temat chorób skóry rośnie, wiele osób wciąż ignoruje niepokojące objawy lub nie wykonuje regularnych kontroli dermatologicznych. Tymczasem w przypadku czerniaka najważniejszym czynnikiem decydującym o skutecznym leczeniu jest czas – wczesne rozpoznanie daje szansę na całkowite wyleczenie i uniknięcie poważnych powikłań.
Czym jest czerniak?
Czerniak to złośliwy nowotwór wywodzący się z melanocytów – komórek barwnikowych produkujących melaninę odpowiadającą za kolor naszej skóry, włosów i oczu. Choroba najczęściej rozwija się w obrębie skóry, ale może również występować w gałce ocznej czy błonach śluzowych. Najczęściej jednak diagnozowaną odmianą czerniaka jest czerniak skóry mogący się wytworzyć bazie istniejącego wcześniej znamienia barwnikowego lub pojawić się jako zupełnie nowa, szybko rosnąca zmiana.
To, co odróżnia czerniaka od innych nowotworów skóry, to jego agresywny charakter – może w krótkim czasie naciekać na głębsze warstwy skóry, a następnie dawać przerzuty do węzłów chłonnych, płuc, wątroby czy mózgu.
Kto jest najbardziej narażony?
Czerniak może rozwinąć się u każdego, ale istnieją czynniki zwiększające ryzyko jego wystąpienia. Należą do nich m.in.:
- nadmierna i częsta ekspozycja na promieniowanie UV (także w solarium),
- jasna karnacja, liczne pieprzyki i znamiona,
- oparzenia słoneczne w dzieciństwie,
- przypadki czerniaka w rodzinie (czerniak rodzinny),
- osłabiony układ odpornościowy.
Choć czerniak może rozwinąć się u młodych osób, ryzyko jego rozpoznania rośnie wraz z wiekiem. Szczególną uwagę należy zwrócić na zmiany barwnikowe ulegające przemianom w czasie- zmieniają kształt, kolor, rosną lub swędzą.
Czerniak – objawy, których nie wolno ignorować
Czerniak często rozwija się bezobjawowo, dlatego tak ważna jest regularna obserwacja skóry i znajomość tzw. zasady ABCDE:
- A (asymmetry) – asymetria zmiany,
- B (border) – nierówne, poszarpane brzegi,
- C (color) – nierównomierne zabarwienie (czarny, brązowy, niebieskawy, czerwony),
- D (diameter) – średnica większa niż 6 mm,
- E (evolution) – każda zmiana w wyglądzie istniejącego znamienia.
Niepokojące są również znamiona, które swędzą, krwawią, łuszczą się, bolą lub rosną w szybkim tempie.
Dlaczego szybka diagnoza ratuje życie?
Czerniak wykryty we wczesnym stadium (np. ograniczony tylko do naskórka) jest niemal w 100% wyleczalny. Im późniejsze stadium choroby, tym większe ryzyko powikłań i przerzutów. Dlatego kluczowe jest:
- regularne badanie skóry samodzielnie i u dermatologa,
- szybkie zgłaszanie się do lekarza z każdą nową lub zmieniającą się zmianą skórną,
- wykonanie dermatoskopii lub wideodermatoskopii.
Jeśli zmiana budzi podejrzenia, lekarz może zlecić jej chirurgiczne usunięcie i badanie histopatologiczne, które daje ostateczne rozpoznanie. Dzięki temu można szybko wdrożyć odpowiednie leczenie.
Leczenie czerniaka – jakie są możliwości?
Podstawową metodą leczenia czerniaka jest chirurgiczne usunięcie zmiany z marginesem zdrowej tkanki. W zależności od stopnia zaawansowania nowotworu konieczne może być usunięcie węzłów chłonnych, wdrożenie leczenia systemowego, w tym immunoterapii czy terapii celowanej.
Wczesne wykrycie i leczenie czerniaka daje duże szanse na całkowite wyleczenie – dlatego tak istotne jest, by nie zwlekać z wizytą u lekarza. Szukasz placówki, która specjalizuje się w wykrywaniu nowotworów skóry? Zgłoś się do FEBUMED, aby uzyskać diagnozę i rozpocząć leczenie.
